Ga direct naar de inhoud, het zoekveld of het hoofdmenu.

Vulkanen

Werkstukken en spreekbeurten

Vulkanen zijn vuurspuwende bergen. Maar hoe kan het eigenlijk dat de aarde soms vuur spuwt?

Het ontstaan van een vulkaan

Om te snappen hoe een vulkaan ontstaat, moet je eerst weten hoe de aarde in elkaar zit. Het binnenste deel van de aarde is de binnenkern. Het is er wel 4500 graden Celcius! Daaromheen zit de buitenkern. Deze bestaat uit kokende, vloeibare metalen. Daaroverheen zit de mantel. Hier wordt gesteente heel heet en smelt het voor een deel. Gesmolten steen heet magma. Het buitenste deel van de aarde is de aardkorst. Die bestaat uit hard gesteente. Onder het vasteland is de aardkorst zo'n 30 tot 50 kilometer dik en onder de oceaanbodem zo'n 6 tot 10 kilometer. De aardkorst bestaat uit losse platen die ronddrijven. Ze kunnen ook tegen elkaar aan botsen en er kunnen scheuren in ontstaan. Door de scheuren kan het magma dan naar boven komen.

Als deze vloeistof naar buiten komt, heet hij lava. Lava kan dun en vloeibaar zijn of dik en kleverig. De vloeistof wordt hard en vormt een bergje. Als er weer vloeistof uit de aarde komt, wordt de berg weer een stukje hoger. Dit kan tienduizenden tot honderdduizenden jaren zo doorgaan. Zo ontstaat een vulkaan. Als magma zich in een vulkaan blijft ophopen, wordt de druk in de vulkaan steeds groter tot het gesteente dit niet meer aankan. Dan krijg je een vulkaanuitbarsting. Een vulkaan ziet er anders uit dan een gewone berg. Hij heeft geen top, maar een krater in het midden. Daardoor komt het magma er dan uit.

Vulkaanuitbarsting

Bij een vulkaanuitbarsting ontstaan wolken van stoom en giftige gassen. Door de kracht van de explosie worden lava en steen verpulverd tot as. Klonten lava kunnen omhoogvliegen en als harde steen weer neerkomen. De lava is zó heet dat bijvoorbeeld huizen erdoor in brand vliegen. Door een vulkaanuitbarsting kunnen hele steden verwoest worden en het kan mensenlevens kosten. Door de aswolken kan het soms een tijd donker zijn in het gebied rond de vulkaan. Een heel grote vulkaanuitbarsting kan zelfs het klimaat veranderen. Na een uitbarsting koelt de lava af en vormt het een rots, waarvan de hellingen vaak heel vruchtbaar zijn. Er zijn ongeveer 850 actieve vulkanen op aarde. De meeste liggen langs de kusten van de Stille Oceaan.

Vulkanoloog

Soms is een vulkaan een tijdje niet uitgebarsten. Het magma eronder is nog wel in beweging en kan later voor een uitbarsting zorgen. We noemen dit een slapende vulkaan. Een vulkanoloog is een wetenschapper die vulkanen bestudeert. Soms kan hij uitbarstingen zien aankomen. Hij neemt monsters van de lava en kijkt of er temperatuurverschillen zijn. Hij kijkt ook of er niet ineens meer gas of rook uit de vulkaan komt. Dit werk kan gevaarlijk zijn, want een vulkaan kan ook onverwacht tot uitbarsting komen.

Thema
De aarde
Niveau
Basisschool groep 7-8

Boeken

Filmpjes

Meer over Vulkanen op andere sites

Kijk ook bij de volgende onderwerpen

Naar alle onderwerpen van De aarde

Snel naar

Snel naar

Over ons